СӘУЛЕТ және ДИЗАЙН

XIX ҒАСЫРДЫҢ ОРТАСЫНАН – XX ҒАСЫРДЫҢ БАСЫНА ДЕЙІНГІ ҮЛКЕНАРАЛЫҚ КОНСТРУКЦИЯЛАРДЫҢ ДАМУЫ

Д.А. Жегалова¹ С.Ш. Садыкова ²

^1,2 Л.Н. Гумилёв атындағы Еуразия ұлттық университеті, Нұр-Сұлтан, Қазақстан

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-17

 

Аңдатпа. Мақалада XIX ғасырдың ортасынан бастап, XX ғасырдың басындағы сәулет өнеріндегі ауқымды құрылымдардың даму мәселелері зерттелген. Осы бірегей құрылымдардың салуында қолданылатын құрылымдық жүйелер ең алғашқы дүниежүзілік көрмелермен, сондай-ақ ірі сауда орындарының мысалында қарастырылып, талданды.

Түйін сөздер: сәулет, ауқымды құрылымдар, темірбетондық құрылымдар, кеңістік­тік құрылымдар, қабаттастық, пішін, өлшемдер.

Жүктеу

 

КОМПЬЮТЕРЛІК ШАМАЛАРДЫ СҰЛБАЛАУ АРҚЫЛЫ БИОНИКАЛЫҚ СӘУЛЕТТІҢ ТҰЖЫРЫМДАМАЛЫҚ
ҚАЛЫПТАСУЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ

А.Ж. Жусупбеков¹, И.А. Дхомане²*

¹Л.Н. Гумилёв атындағы Еуразия ұлттық университеті, Нұр-Сұлтан, Қазақстан

²С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті, Нұр-Сұлтан, Қазақстан

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-04       

 

Андатпа. Бұл мақалада құрылыс саласындағы жаңа технологиялар арқылы цифрлық модельдеудің бастапқы кезеңінен бастап кейінгі өмірге дейінгі жобаны құру процесі талданады. Бионикалық стильде стандартты емес қалыптауға негізделген сәулеттік жобаларды жүзеге асыруға арналған Rhinoceros бағдарламалық ортасын шолуға ерекше назар аударылады. BIM-модельдеуге және NURBS-модельдеуге қатысты бағдарламалық платформалардың салыстырмалы талдауы сипатталған. Rhinoceros және Revit бағдарламаларын біріктіру арқылы биотек стиліндегі жобаларды іске асыру жолдары көрсетілген.

Түйін сөздер: биотек стилі, еркін қалыптастыру, BIM, Revit, NURBS сұлбалау, Rhinoceros.

 

Жүктеу

 

НҰР-СҰЛТАН ҚАЛАСЫНДАҒЫ ОРТА БІЛІМ БЕРУ МЕКТЕПТЕРІНДЕГІ КЕҢІСТІКТЕРДІҢ ӨЗГЕРУ ПРОЦЕСІ

А.З. Исина¹, О.Н. Семенюк², Б.Е. Озганбаева³

^1,2,3Л.Н. Гумилёв атындағы Еуразия ұлттық университеті, Нұр-Сұлтан, Қазақстан

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-11

 

Аңдатпа. Зерттеудің мақсаты – жалпы білім беру мектептеріндегі кеңістіктердің функционалдық рөліндегі өзгерістер арасындағы байланысты анықтау. Зерттеу барысында кеңістіктерді ұйымдастыру ағымдағы өзгерістерге әсер ететін факторлар анықталды. Нәтижесінде қолайлы ортаны ұйымдастырудың бір бөлігі ретінде оңтайлы сәулет техникасы мен дизайн шешімдері анықталды.

Түйін сөздер: жоспарлау ұйымы, функция, мектеп кеңістігі, медиа кеңістік, білім беру ортасы.

Жүктеу

 

ҚАЗАҚСТАН АЙМАҒЫНДА АГРОӨНЕРКӘСІПТІК КЕШЕНДІ ЖОБАЛАУДЫҢ ӨЗЕКТІЛІГІ

Қ.Е. Қалықов¹, Қ.Қ. Арынов²

^1,2 Л. Н. Гумилёв атындағы Еуразия Ұлттық Университеті, Нұр-Сұлтан, Қазақстан

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-09  

 

Аңдатпа. Мақалада Қазақстандағы агроөнеркәсіп кешенінің қазіргі жағдайы, агро­кешендерді жобалаудың даму тенденциясы қарастырылды. Талдау негізінде қала құрылысы жағдайының қалыптасуына және агроөнеркәсіптік кешендердің сәулеттік-жоспарлық шешіміне әсер ететін халықтың қажеттіліктері анықталды. Мақалада Қазақстанның әсер ету факторларын ескере отырып, аграрлық өнеркәсіп орталығын құру мәселелері қарастырылады. Әмбебап агрокешенді құру тұжырымдамасы жасалды.

Түйін сөздер: Агроөнеркәсіптік кешен (АӨК), аграрлық индустрияның орталығы, көпфункционалды кешен, өндірістік орта.

Жүктеу

 

ИНСОЛЯЦИЯ ШАРТТАРЫ-ТҰРҒЫН ҮЙ КЕШЕНДЕРІНІҢ КӨЛЕМДІК-ЖОСПАРЛАУ ШЕШІМДЕРІН ҚАЛЫПТАСТЫРАТЫН ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ФАКТОР

С. Э. Мамедов

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, Нұр-Сұлтан, Қазақстан

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-10

 

Аңдатпа. Мақалада Қазақстан Республикасының қолданыстағы құрылыс-нормативтік базасында бар тұрғын үй-жайлар үшін инсоляция нормаларының маңыздылығын көрсетіледі. Осы зерттеу нәтижесінде Нұр-Сұлтан қаласының тұрғын үй кешендерінің көлемдік-жоспарлау шешімдері талданды, оның барысында үй-жайлар мен аумақтардың тікелей күн сәулесіне әсер ететін көлеңкелердің түрлері мен деңгейі анықталды. Талдау негізінде бөлмелердегі оқшаулау деңгейін жоғарылататын сәулеттік әдістер ұсынылады.

Түйін сөздер: экологиялық таза, тұрғын құрылымы, көгалдандыру, жайлылық, инсоляция.

Жүктеу

 

АЛМАТЫ ҚАЛАСЫНЫҢ БАТЫС БӨЛІГІНДЕГІ ШАҒЫН АУДАНДАРДЫҢ ҚАЛАЛЫҚ ОРТАСЫН РЕГЕНЕРАЦИЯ
КЕЗІНДЕГІ ЖОБАЛАУ АЛДЫНДАҒЫ ЗЕРТТЕУЛЕР

К.С. Мурзабаева¹, М.А. Селмұхан¹, А.К. Туякаева¹*

¹Халықаралық білім беру корпорациясы (ҚазБСҚА кампусы), Алматы, Қазақстан

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-22  

 

Аңдатпа. Бұл мақалада тұрғын үй сапасын жақсартудың ең тиімді әдістерін белгілеу үшін проблемаларды анықтау мақсатында Алматы қаласының батыс бөлігіндегі ірі панельді құрылыстың сәулеттік-жоспарлау ортасын қалпына келтіру үшін жобалау алдындағы талдау тәжірибесі қарастырылады. Халыққа жүргізілген әлеуметтік сауалнаманың нәтижелері келтірілген.

Түйін сөздер: жоба алдындағы талдау, ірі панельді құрылыс, әлеуметтанулық зерттеулер, тұрғын үй ортасын қалпына келтіру.

Жүктеу

 

МАҢҒЫСТАУ ОБЛЫСЫНЫҢ ХАЛЫҚ СӘУЛЕТ ЕСКЕРТКІШТЕРІН ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ ТӘЖІРИБЕСІ

Қ.О. Озғамбаев¹, Д.Т. Мун²

¹ Н. Исанов атындағы Қырғыз мемлекеттік құрылыс, көлік және сәулет университеті, Бішкек, Қырғызстан

²«Күмбез» мамандандырылған жобалау-жаңғырту фирмасы» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі, Алматы, Қазақстан

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-08 

 

Аңдатпа. Мақалада Маңғыстау өңіріне тән жергілікті табиғи бор тастан жасалған дәстүрлі мемориалдық сәулет өнерінің үлгілері қарастырылған. Оларды қалпына келтіру әдістері мен технологиялары кесенелер, сағанатамдар, үңгірлер мешіттері сияқты құрылыстардың жекелеген түрлері зерттеледі. Далалық, тарихи және мұрағаттық зерттеу материалдары пайдаланылды. Мақалада авторлардың осы ескерткіштерге реставрациялау жұмыстарын жүргізу тәжірибесінен, халық сәулет өнері ескерткішінің түріне байланысты реставрациялау ерекшеліктері туралы деректер келтірілген.

 

Түйін сөздер: Маңғыстау сәулет өнері, Батыс Қазақстанның дәстүрлі сәулет өнері, әктас-құмтас, кесенелер, үңгір мешіттері.

Жүктеу

 

ҚАЗІРГІ ЖАЛПЫ МЕКТЕПТЕРДІ ЖОБАЛАУДЫҢ ЖӘНЕ ҚҰРЫЛЫСЫНЫҢ ЭРГОНОМИКАЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

С.Ш. Садықова¹, Г.Қ. Длімбетова²

^1,2 Л.Н. Гумилёв атындағы Еуразия ұлттық университеті, Нұр-Сұлтан, Қазақстан

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-14     

 

Аңдатпа. Мақалада заманауи білім беру кеңістігінің эргономикалық дизайнының көптеген аспектілері қарастырылады және талданады. Білім беру ұйымдары үшін жайлы және қауіпсіз ортаны құруға әсер ететін өзекті факторлар, эргономиканың жаңа тенденциялары мен талаптарына сәйкес, мысалы, антропометриялық, санитарлық-гигиеналық, физиологиялық, психофизиологиялық, эстетикалық және т.б. Жаңа шетелдік және отандық білім беру мектептерінің мысалдарында эргономикалық құрылыстың инновациялық аспектілері мен әдістері қарастырылды.

Түйін сөздер: эргономика, білім беру кеңістігі, дизайн, эргономикалық аспектілер, микроклимат, жайлылық, қауіпсіздік, жарық, түс, факторлар.

Жүктеу

 

ЗАМАНАУИ ТҰРҒЫН ҮЙ КЕШЕНДЕРІН ДАМУЫНДАҒЫ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТӘСІЛДЕРІ (НҰР-СҰЛТАН ҚАЛАСЫ МЫСАЛЫНДА)

Қ.Е. Табынбаева¹, Г.С.Абдрасилова^{1 *}

¹Халықаралық білім беру корпорациясы (ҚазБСҚА кампусы)

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-06

 

Аңдатпа. Мақалада 1997 жылдан қазіргі уақытқа дейінгі кезеңдегі Нұр-Сұлтан қаласының тұрғын үй сәулеттің қалыптасу ерекшеліктері қарастырылған. Зерттеу барысында Қазақстан астанасының сәулетіне жаңа әлеуметтік-экономикалық, саяси және технологиялық факторлардың әсері анықталды. «Highvill Astana», «Azure Quarter», «Seasons», «Promenad Expo», «England» тұрғын үй кешендерінің мысалында әлемдегі ең жас астаналардың біріндегі заманауи тұрғын үйдің сәулеттік-жоспарлау ерекшеліктері көрсетілген.

Түйін сөздер: тұрғын үйлер, заманауи тұрғын үй архитектурасы, тұрғын үй кешені, Нұр-Сұлтан қаласының сәулеті.

Жүктеу

 

АУЫЛДЫҚ АЙМАҚТАРДЫ ЖӘНЕ АУЫЛДЫҚ ЕЛДІ МЕКЕНДЕРДІ ТРАНСФОРМАЦИЯЛАУ

А.Ш. Чиканаев 1, Т.Қ. Мұздыбаева 2, Ш.Т. Әбдікаримова 3

^1,2,3С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті, Нұр-Сұлтан, Қазақстан

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-15

 

Аңдатпа. Қазақстан басынан өткерген қазіргі кезеңнің ерекшелігі оның егеменді мемлекет ретінде дамуы мен қалыптасуы қоғамның әлеуметтік-экономикалық құрылымын­дағы тектоникалық ығысулар, әлеуметтік-экономикалық жүйенің өзгеруі, социалистік жүйеден көшу дәуірінде өтуі. дамудың капиталистік жолына қалыптасуы. Ауылды дамы­туда түбегейлі қайта құру қажеттілігімен байланысты әлеуметтік-экономикалық міндет­терді шешу нарықтық экономикаға көшумен байланысты. Терең аграрлық реформаларды жүргізу және ауылдық елді мекендердің әлеуметтік-экономикалық құрылымына түбегейлі өзгерістер енгізу, аумақтардың табиғи ресурстарын игеру және пайдалану, елдің ұтымды орналасқан өндіргіш күштері экономиканың жұмыс істеуі мен дамуының тиімділігіне байланысты.

Түйін сөздер: ауылдық елді мекен, ауыл шаруашылығы өндірісі, әлеуметтік инфрақұрылым, ауыл сәулеті, ауылдық аумақтарды жоспарлау, ауылдың бас жоспары.

Жүктеу

 

ҚҰРЫЛЫС КОНСТРУКЦИЯЛАРЫ ЖӘНЕ МАТЕРИАЛДАРЫ

БИТУМ БАЙЛАНЫСТЫРҒЫШТАРҒА АРНАЛҒАН ПОЛИМЕРЛІ МОДИФИКАТОРЛАР

Г.С. Айтқалиева¹, М.А. Елубай², А.Б. Исмаилова³, Д.С. Ержанова¹, С.Р. Масақбаева²

¹Сәтбаев университеті, Алматы, Қазақстан

²Торайгыров университеті, Павлодар, Қазақстан

³Халықаралық білім беру корпорациясы (ҚазБСҚА кампусы), Алматы, Қазақстан

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-02

 

Аңдатпа. Полимерлі модификацияланған байланыстырғыштар (ПМБ) асфальт жабынының беріктігі мен пайдалану қасиеттерін арттыруда кеңінен қолданылады. Битумды байланыстырғыштарды полимерлермен модификациялау перспективаларын анықтау үшін осы материалдардың негізгі физика-химиялық сипаттамаларын зерттеу қажет. Бұл жұмыста полиэтилентерефталат қалдықтарының негізгі құрылымдық және термофизикалық қасиеттерін зерттеу нәтижелері келтірілген. Функционалды топтардың болуы және полимерлі қалдықтардың тиісті жылу сипаттамалары оларды жол құрылысында модификатор ретінде пайдалануға мүмкіндік беретіні анықталды.

Түйін сөздер: битум, модификация, полимерлер, қалдықтар, полиэтилентерефталат.

Жүктеу

 

ЖЫЛДАМ ШӨГУ КЕЗІНДЕ ЖАҒАЛАУ БЕТКЕЙІНІҢ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫ ҮШІН СУ ДЕҢГЕЙІНІҢ ҰЗАҚ МЕРЗІМДІ

ӨЗГЕРУІНЕН ТУЫНДАҒАН ЫҚТИМАЛ САЛДАРЛАР

A.K. Алдунгарова^1,2, Е.Б. Утепов^1,3, T. Мкилима^1,4,5*, A.С. Тулебекова^1,3, Ш.Ж. Жарасов^1,3

¹CSI Research&Lab ЖШС, Нұр-Сұлтан, Қазақстан

²Торайғыров университеті, Павлодар, Қазақстан

³Л.Н. Гумилёв атындағы Еуразия ұлттық университеті, Нұр-Султан, Қазақстан

⁴Ардхи университеті, Дар эс Салам, Танзания

⁵Пан Африка университеті, Су және энергетика ғылымдары институты (климаттың өзгеруін қоса) – PAUWES c/o Әбу Бекр Белкаид Тлемсен университеті, B.P. 119, 13000 Тлемсен, Алжир

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-01

 

Андатпа. Бөгеттердің тұрақтылығына көптеген факторлар әсер етуі мүмкін, оның ішінде судың ұзақ мерзімді деңгейі. Өкінішке орай, мұндай проблеманы жергілікті жерде талдау уақыттың жетіспеуі мен әсер етуші факторлардың күрделілігіне байланысты оңай жүзеге асырыла алмайды. Бұл зерттеу сандық модельдеуді қолдана отырып, жылдам түсу кезінде судың ұзақ мерзімді деңгейінің өзгеруінің жағалау беткейінің тұрақтылығына ықтимал әсерін зерттеді. Судың үш түрлі деңгейі зерттелді (10 м, 8 м және 6 м). Өзгергіштікке жол бермеу және судың ұзақ мерзімді деңгейінің әсерін ескеру үшін су қоймасының геометриясы тұрақты болып қалды.

Түйін сөздер: сандық модельдеу, көлбеу тұрақтылық, жағалау, су деңгейі, қауіпсіздік коэффициенті.

Жүктеу

 

ТӨМЕН ҚАБАТТЫ АЛДЫН АЛА ҚАЙТА ҚҰРЫЛҒАН ҒИМАРАТТАРДЫ ЖОБАУДА ЖЕҢІЛ БОЛАТТАН ЖАСАЛҒАН

ЖҰҚА ҚАБЫРҒАЛЫ КОНСТРУКЦИЯЛАР ҚОЛДАНУ

Е.Т. Әуесбаев ^1*, М.С. Құралбек²

¹Халықаралық білім беру корпорациясы (ҚазБСҚА кампусы), Алматы, Қазақстан

²Сәтбаев атындағы университет, Алматы, Қазақстан

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-18

 

Аңдатпа. Мақалада әртүрлі елдерде, соның ішінде Қазақстан Республикасында модульдік технологияны құру тәжірибесі талданады. Бұл технологияны қолданудың артықшылықтары мен кемшіліктері құрастырмалы блок-модульдік құрылысты оңтай­ландыру жолдарын кейіннен анықтаумен анықталады.

Түйін сөздер: құрастырмалы ғимараттар, жеңіл болаттан жасалған жұқа қабыр­ғалы конструкциялар, қабырғалы қабырға арқалықтары, блокты-модульдік құрылыс, унификация.

Жүктеу

 

КӨПІРЛЕРДІҢ АРАЛЫҚ АРҚАЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМДАРЫНЫҢ ДІРІЛДЕУ МЕЗГІЛІН АНЫҚТАУ ӘДІСТЕМЕСI

И.С. Бондарь^1*, П.Г. Хардиков², Д.Т. Алдекеева¹, Р.С. Имамбаева³

¹Логистика және көлік академиясы, Алматы қ., Қазақстан,

²АҚ «РТЖ» Октябрь темір жол», Санкт-Петербург қ., Ресей,

³Қазақ бас сәулет -құрылыс академиясы, Алматы қ., Қазақстан,

*Corresponding author: ivan_sergeevich_08@mail.ru

⁴ М.Қозыбаев атындағы Солтүстік-Қазақстан университеті, Петропавловск, Қазақстан

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-07

 

Аңдатпа. Теміржол көпірлері аралық құрылымдарының техникалық жағдайын анықтауға мүмкіндік беретін аралық құрылымдардың экспресс-диагностика әдістемесі ұсынылған. Әдістеме конструкцияның кіші импульстік әсеріне жауап беру талдауына негізделген. Бұл әдістемені қолдану эксплуатация уақытын көбейтуге және теміржол көпірлерінің қалыпты жағдайын сақтауға кететін шығындарын азайтуға мүмкіндік береді.

Түйін сөздер: экспресс-диагностика әдістемесі, аралық арқалық құрылымдар, көпірлер.

Жүктеу

 

СУЫҚТА ҚАТАТЫН ЦЕМЕНТТІҢ ГИДРАТАЦИЯЛАУЫ ЖӘНЕ ЖЫЛУ БӨЛУІ

P. Т. Бpжaнoв ^1*, Г. Х. Садуева², Г.И. Есполай ³

^1,2,3 КЕАҚ Ш. Eсeнoв aтындaғы Кaспий тeхнoлoгиялap жәнe инжиниpинг унивepситeті, Aқтaу, Қaзaқстaн

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-16 

 

Аңдатпа. Мақалада бетонның ерте қатып қалуы кезінде оның қасиеттері мен құрылымына теріс температураның әсері мәселесі жан-жақты қарастырылған. Зерттеу­лер төмен температурада цемент геліндегі сұйық фазаның құрамының, сондай-ақ цемент­тің беріктігінің жоғарылығының заңдылығын анықтады. Кәдімгі жағдайда су 0 °C температурада қатып қалады, және цемент гидратациясы туралы айтудың мағынасы жоқ сияқты, бірақ судың жұқа қабаттарының қасиеттері және олардың физикалық қасиеттерінің өзгеруі цемент гидратациясының пайда болуына мүмкіндік береді. Мұндай су теріс температурада қатып қалады, ал сұйық жағдайда цемент минералдарымен реакция жасай алады

 

Түйін сөздер: бетон, бетон құрылымы, цемент гидратациясы, қысқы бетон, гидросиликаттар.

Жүктеу

 

ЖҰҚА ҚАБЫРҒАЛЫ ҚҰРЫЛЫМДАР ҮШІН ШЕШУШІ ТЕҢДЕУЛЕР

ӘРТҮРЛІ ЖҮКТЕМЕЛЕРМЕН ӨЛШЕМДІ ЕМЕС АРМАТУРАЛЫҚ КЕСІНДІЛЕРДЕН ЖАСАЛҒАН АРНАЙЫ ҚАҢҚАЛЫ БРУСТЫҚ МАҢДАЙШАНЫҢ МАЙЫСУЫН ЗЕРТТЕУ

А.Б. Есиркепова^1*, К.Т. Шеров²

¹Қарағанды техникалық университеті, Қарағанды, Қазақстан

²C.Cейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті, Нұр-сұлтан, Қазақстан

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-03

 

Аңдатпа. Бұл мақалада сынақ орталығы жағдайында және ABAQUS САЕ компьютерлік бағдарламасын қолдана отырып, иілуге арналған брустық маңдайшаның тәжірибелік үлгісін сынау нәтижелері келтірілген. Екі сынақтың нәтижелері ұсынылған брустық маңдайшаларды дайындау технологиясының жарамдылығын көрсетті. 50 кН жүктемені қолдану кезінде максималды майысу мәні 1,48 мм құрады, ол 2,2 мм нормативтік рұқсат берілген мәнінен аспайды.

Түйін сөздер: темірбетон бұйым, брустық маңдайша, техногенді қалдықтар, дәнекерленген арматура, кеңістіктік қаңқа, майысу.

Жүктеу

 

ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЗЕРТТЕУЛЕР АРҚЫЛЫ МОДИФИКАЦИЯЛАНҒАН ҚОСПАЛАРДЫҢ ГАЗДАЛҒАН БЕТОННЫҢ БІРКЕЛКІЛІГІНЕ ӘСЕРІН БАҒАЛАУ

Р.Е. Лукпанов^1*, Д.В. Цыгулев¹, Д.С. Дюсембинов¹, С.Б. Енкебаев¹

¹Л. Н. Гумилёв атындағы Еуразия ұлттық университеті, Нұр-Сұлтан, Қазақстан

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-12

 

Андатпа. Мақалада жабынның мұздық қасиеттерін жақсартуға мүмкіндік беретін бетон жолдарына арналған сіңдіру құрамын зерттеу нәтижелері келтірілген. Сіңдіру құрамы кератинді компоненттер мен суда еритін полимерге негізделген. Композицияның сапалық көрсеткіштерін зерттеу зертханалық жағдайда жүргізілді: сіңдіру құрамының оңтайлы су концентратын анықтау үлгілердің су сіңіру қабілетін өлшеу әдісімен, ал беріктікті бағалау (механикалық кернеулерге төзімділік немесе абразивтіліктің пайыздық қатынасы) – доңғалақты жүктемемен модельдік сынақтармен жүргізілді.

Түйін сөздер: ледофобты жабын, сіңдіру құрамы, бетон жолдары, модельдік сынақтар, абразивтілік.

Жүктеу

 

ТҮРКІСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ САЗДЫ ШИКІЗАТ МАТЕРИАЛДАРЫН КЕРАМИКАЛЫҚ ТӨСЕМ АЛУ ҮШІН ЗЕРТТЕУ

С.A. Монтaев¹, Н.Б. Aдиловa¹, Б.А. Омаров², Р.А. Риставлетов², Б.Т. Шакешев¹

¹Жәңгір хан атындағы аграрлық техникалық университеті, Орал, Қазақстан

²М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті, Шымкент, Қазақстан

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-13

 

Аңдатпа. Бұл мақалада керамикалық төсем алу үшін Түркістан облысындағы сазды материалдардың қасиеттерін зерттеу жүргізілді. Алынған физика-механикалық және химиялық-минералогиялық нәтижелер мен дилатометриялық зерттеулерді талдау жақсартылған қасиеттері бар тас төсеу үлгілерін алу үшін ең қолайлы керамикалық массалардың құрамын жасауға мүмкіндік берді. Шикізат композицияларының негізінде Ордабасы кен орнының саздақ-бентонит жүйесінде физикалық-механикалық көрсеткіштері оң серпінге ие және сапалы керамикалық төсем алу мүмкіндігін дәлелдейтін вибропрессиялау әдісімен қалыптастырылған үлгілер алынды.

Түйін сөздер: бентонит, саздауыт, керамикалық төсемтас, дірілді престеу, физикалық-механикалық қасиеттері, күйежентектілігі.

Жүктеу

  

---

ҚАБАТ АРАЛЫҚ ЖАБЫН ТАҚТАЛАРЫНЫҢ КЕРНЕУЛІК КҮЙІНЕ БАЙЛАНЫСТАРДЫҢ ҚҰРЫЛЫМДЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІНІҢ ӘСЕРІ

Г.Қ. Мұрсалиева ¹ , С.Х. Достанова ²

Қ.И. Сәтпаев атындағы Қазақ ғылыми-зерттеу техникалық университеті, Алматы, Қазақстан

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-20

 

Аңдатпа. Мақалада темірбетонды қабат аралық жабын тақталарының кернеулі күйіне байланыстардың құрылымдық ерекшеліктерінің әсері көрсетілген. Тақталарды есептеуге арналған шешуші теңдеулер берілген. Тегіс және қырлы тақталарды бекітудің бірнеше нұсқалары үшін сандық есептеу жүргізіледі және байланыстардың қаттылық сипаттамаларына байланысты ішкі күштердің өзгерістерінің графиктері ұсынылған.

Түйін сөздер: кернеулі-деформациялық күй, тегіс және қырлы қабат аралық жабын тақталары, қаттылық, тік және жанама кернеулері, құрылымдық сызықсыздық.

Жүктеу

 

---

ЖҮКТЕРДІ ЖЕР АСТЫ ҚҰБЫРЛАРЫ АРҚЫЛЫ ТАСЫМАЛДАУ КЕЗІНДЕГІ ҮЙКЕЛІСТІҢ ЖЕР БЕТІНІҢ КЕРНЕУЛІ-ДЕФОРМАЦИЯЛАНҒАН КҮЙІНЕ ӘСЕРІ

В.Н. Украинец^1*, С.Р. Гирнис¹, Ж.О. Отарбаев²

¹Торайғыров университетi, Павлодар, Қазақстан

²ҚР Ұлттық инженерлік академиясы, Алматы, Қазақстан

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-19

 

Аңдатпа. Серпімді жартылай кеңістікте орналасқан жұқа дөңгелек цилиндрлік қабы­ғына қабықтың ішкі бетінде оның бойымен біркелкі қозғалатын осьтік жанама жүкте­месінің әсер ету мәселесі шешілді. Серпімді жартылай кеңістіктің қозғалысын сипаттау үшін Лама потенциалындағы серпімділік теориясының динамикалық теңдеулері, ал жұқа қабырғалы қабық үшін қабық теориясының классикалық теңдеулері қолданылады. Алынған шешімнің негізінде көрсетілген түрдегі оссимметриялық жүктеменің ұсақ төсемінің құбырға әсер етуі кезінде жер бетінің кернеулі-деформацияланған күйі зерттеледі.

Түйін сөздер: серпімді жартылай кеңістік, цилиндрлік қабық, жылжымалы жүктеме, кернеулі-деформацияланған күй. 

Жүктеу 

 

---

ГУМАНИТАРЛЫҚ ЖӘНЕ ТАБИҒИ ҒЫЛЫМДАР. ЭКОНОМИКА

 

ЗАМАНАУИ МАМАННЫҢ КӘСІБИ ҚҰЗЫРЕТТЕР ҮЛГІСІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ

З.С. Гельманова¹, С.Қ. Мажитова², Г.Т. Қасымова^3*

¹Қарағанды индустриалды университеті, Теміртау, Қазақстан

²Қазтұтынуодағы Қарағанды университеті, Қарағанды, Қазақстан

³Халықаралық білім беру корпорациясы (ҚазБСҚА кампусы), Алматы, Қазақстан

https://doi.org/10.51488/1680-080X/2022.1-05

 

Аңдатпа. Мақалада ЮНЕСКО ұсынымдары негізінде білім берудегі АКТ тиімді интеграциясы қарастырылған. Әдістемелік жүйенің маңызды құрамдас бөлігі цифрлық трансформация болып табылады. АКТ матрицалық құрылымы – құзыреттіліктер қарастырылады. ЮНЕСКО ұсынымдарына сәйкес, ЕАЭО және ТМД шеңберінде халықаралық позицияларға көтерілуге мүмкіндік беретін жұмысты жақсартуға бағытталған АКТ саласындағы заманауи маманның біліктілігін арттыру матрицасы – құзыреттер ұсынылған.

Түйін сөздер: цифрлық трансформация, құзыреттілік моделі, жоба, дағдылар, матрица.

Жүктеу